2.022 urtean Bidasoa eskualdean txirrindularien mugikortasunak izan dituen aurrerapen eta atzerapenen BALAZTAren balorazioa, eta 2023rako erronkak
IRUN
Aurkezpena/Sarrera
Bizikletaren Estatuko Barometroak duela gutxi sustatutako ikerketa batean argitaratu denez, 2022. urtean bizikletaz hiri batetik bestera joateko pertsonek adierazi dituzten eragozpen nagusiak honako hauek dira: ibilgailu motordunekin espazioak partekatzeak dakartzan arriskuak, gehiegizko trafikoa eta bidegorri eta azpiegitura segururik eza.
Alderdi horiek tokian-tokian aztertuta, BALAZTAk, Bidasoa eskualdeko hiriko txirrindularien elkarteak, Irunen eta Hondarribian 2022an bizikleta-mugikortasunari dagokionez egin diren aurrerapenen eta atzerapausoen balantzea egin nahi izan du, bai eta 2023an bizikleta- mugikortasunaren garapenaz eta mantentzeaz arduratzen diren erakundeek konponbidea ematea gustatuko litzaigukeen etorkizuneko erronkak eta egitekoak ere.
Azpiegitura horien eskumenak udalen eta administrazioen artean banatuta daudenez, gure azterketa eta balorazioa hiru ataletan banatu dugu:
• Bizikleta bidezko loturak Bidasoa eskualdeko udalerrien eta inguruko beste udalerri batzuen artean
• Bizikleta bidezko mugikortasuna Irunen
• Bizikleta bidezko mugikortasuna Hondarribian
1. Bizikleta bidezko mugikortasuna Irunen
2022an Irungo bizikleta-azpiegituretan egindako proiektu eta hobekuntzei dagokienez, hirian ez da ekintza oso esanguratsurik izan, baina egia da Irungo Udalak 2022an hiriko bidegorri-zati batzuk hobetzeko eta berrindartzeko lanei ekin ziela, 2021eko udal-aurrekontu parte-hartzaileetatik gehien bozkatutako eta hautatutako proposamenetako baten ondorioz.
Gehienak bidezatien hobekuntza txikiak eta lehendik zeuden bidegorrien egokitzapenak izan dira, hala nola Palmera-Monteron egindakoa, non Antonio Valverde kaleko bidegorria Juan Thalamas Labandibarren koexistentzia-tartearekin lotu den, eskailera mekanikoetan amaitzen dena, Azken Portu kiroldegiaren ingurura bizikletak iristea erraztuz.
Bidegorri batzuek bat egiten dutelako, txirrindularientzako oso bide-gurutze garrantzitsua den Lapize eta Elitxu inguruan ere leku puntualetan jarduerak egin dira. Kasu honetan, bi bidegorri zati txikiri eman zaie forma: bata, Elizatxo etorbidean, Bidasoa institutuko espaloiaren ondoan, Aduana kalekoarekin eta Alai Txoko parkearekin lotzen duena; eta bestea, Lapitze kaletik Elitxuko biribilguneko etxe-bloke berriak inguratzen dituena, Euskal Herria etorbideko bidegorriarekin lotuko dena, horrela, autoz betetako gasolindegiko biribilgunetik zirkulatu beharrik gabe.
Balaztatik positibotzat jotzen dugu bizikleten mugikortasuna hobetzeko urrats txikiak diren jarduera horiek egin izana, baina uste dugu hiriaren benetako erronka bidegorri-sare askoz zabalagoa garatzea dela, auzo guztiak hiriaren erdigunearekin modu logiko, zuzen eta seguruan lotuko dituena, hiriko bizikleta-sarean oraindik loturarik gabe dauden tarteak amaitu eta lotuaz.
Ildo horretan, itxaropen handiak ditugu Udalak PMUS (Hiri Mugikortasun Jasangarriko Plana) berri baten garapenarekin aurkezten duen aukera paregabea aprobetxa dezan. Plan horrek iazko udal- agenda markatu du mugikortasunari dagokionez.
2021-2025 PMUS berriaren garapena 2021ean hasi zen lantzen Irungo Jasangarritasun Energetikorako Udal Batzordean. Batzorde horretan Balaztak ordezkaria du, beste elkarte batzuekin batera, eta aukera berri bat da datozen urteetan udalerri barruan mugitzeko modu jasangarri eta seguruagoak zehazteko eta ezartzeko, garraiobide eraginkorragoak erabiltzeko eta kutsadura eta motorreko trafikoak herritarrengan eta ingurumenean duen eragina murrizteko.
Azpimarratzekoa da 2022ko uztailaren 28an batzorde horretan aurkeztu zen PMUS berriaren atariko dokumentuan, bidegorri independente eta trafikotik bereizia bat egitea jasotzen zela Kolon pasealekuan eta Nafarroa etorbidean zehar, hiriko bidegorri sarearen zati nagusia den bizikleta ibilbideari jarraipena emanez. Jasangarritasun Energetikoaren Batzordeak urrian egin zuen azken bileran adierazi genuenez, BALAZTAk oso positibotzat jotzen eta babesten du neurri hori, ziur baikaude horrek txirrindulari gehiagoren artean bizikletaren erabilera erraztu eta sustatuko duela, hiriko erdigunetik lasaiago eta seguruago ibili ahal izango delako, beste ibilgailu motordun batzuekin espazioa partekatu beharrik izan gabe.
• Katea/Ventas - Behobia ardatzean, Irungo ekialdearen eta mendebaldearen artean, Colon pasealekuaren iparraldean, bizikletentzako eta oinezkoentzako lotura osatu eta hobetzea.
• Bizikletentzako eta oinezkoentzako bide jarraitua aztertu eta planifikatzea, Katea/Ventasetik zentrora/Ficobara, Via Irun proiektuaren bidez libre geratuko diren trenbideko zatietan zehar.
Gaur egun, 2021-2025 PMUSaren behin betiko bertsioan jasotzea espero dugun proposamen horien balorazioaren eta onarpenaren zain gaude, eta 2023 honetarako PMUS berrian jasotako neurri batzuk garatzeko eta ekiteko baliabide ekonomikoak bideratzea espero dugu; izan ere, zalantzarik gabe, hori jauzi kuantitatibo eta kualitatiboa izango da gure udalerriko bizikleta bidezko mugikortasunaren hobekuntzari dagokionez.
3. Ondorioak eta amaiera
Bidasoaldeko mugikortasun jasangarriaren egoerari buruzko azterketa honen aurrean, azpimarratu nahi dugu hirietako espazio publikoak ez duela ibilgailu motordunentzako garraiobide edo aparkaleku bat baino gehiago izan behar. Hori da bere eginkizunetako bat, baina ez luke nagusiena izan behar. Ezin da hirietako espazio publiko gehiena ibilgailu pribatuarekin egiten den desplazamenduaren arabera soilik planifikatzen edo erabiltzen jarraitu.
Espazio publikoak berreskuratzeak, auto pribatua gure hirietan garraiorako ibilgailu gisa murrizteak eta oinezko eta bizikletazko mugikortasuna bultzatzeak, zalantzarik gabe, hainbat abantaila dakarzkie herritar gehienei, eta horrek eragin zuzena du hiri askoz osasungarriago, atseginago, seguruago eta erakargarriago baten garapenean, bertan bizi garen eta mugitzen garen guztiontzat.
Espero dugu hauteskunde urte honetan gure agintariak ez direla mugituko soilik mugikortasun iraunkorraren gaia hauteskunde-diskurtsoetan sartzera, ezta promesa hutsak egitera ere, eta 2023an eta datozen urteetan gure eskualdean bizikletaz mugitzeko baldintzak eraginkortasunez hobetzeko beharrezko ekintzak egingo direla.
Sinatua: BALAZTA, Bidasoko Bizikletaren Aldeko Elkartea.